ZAYIFLAMA DIYET METABOLIZMA KILO VERMEK ENDOKRIN PROF DR METIN OZATA

..Zayiflayamama nedenleri altta yatan hormon bozukluguna baglidir. Bunlardan birisi Tiroid hastaligi digeri ve en onemlisi insulin direncidir:

1) TIROID HASTALIGI

Tiroid yetmezligi metabolizmayi yavaslatan ve  bu nedenle kisilerde onceki kilolarina gore %15-30 oraninda kilo alinmasina neden olan  bir hastaliktir.  Bu nedenle tiroid bezi yetmezligi tedavi edilmeden kilo vermek cok zordur. Tiroid hormon ilaclari  ile hastalarin cogunda  tedaviyle birlikte kilo verme olusursa da hastalarin % 17’si kilo veremez. Ozellikle menopozdaki kadinlarda   bu durum daha sik gorulur. Hem menopoz hem de tiroid yetmezligi kilo vermeyi engeller.
 Tiroid bezi yetmezligi olmadigi halde kilo vermeye calisan kisilerde belirli bir kilo verdikten sonra kilo kaybinin azaldigi veya durdugu bir donem olusur. Bu durum vucudun kendini koruma mekanizmasidir. Vucudumuz daha fazla kilo verilmesine direnc gostermeye baslar. Bu direnc tiroid hormonlarinin azalmasiyla olabildigi gibi bazi baska hormonlarin salinmasinin artmasi ile de olusur. Kalori alimi yani  yenilen gida alimi azaldikca vucudumuzda bulunan T4 hormonunun T3 hormonuna donusumu azalir ve sonucta hucrelere giren ve etkili olan T3 azaldikca metabolizmamiz yavaslar ve kilo veremeyiz.

2) INSULIN DIRENCI

Gun icinde acikma ataklari oluyor ve sekerli gidalara saldiriyorsaniz; ogleden sonralari bas agrisi varsa; uykudan birkac saat sonra gece yarisi  uyaniyor ve zor uyuyabiliyorsaniz; kotu ruyalar goruyor ve devamli bir yorgunluk varsa; ogleden sonra  caniniz  seker  veya kahve icmeyi cok istiyorsa; bas donmeleri varsa; yemek yiyinceye kadar halsizlik ve yemek gecikince kendinizi bitkin hissediyorsaniz; halsizliginiz yemek yiyince duzeliyorsa; yemek gecikince ellerde titreme ve carpinti oluyorsa; cok duygusalsaniz, cabuk sinirleniyor ve kontrolunuzu kaybediyorsaniz; yemek onceleri cok huzursuzsaniz; yemeklerden sonra uyku basiyor ve gun boyu uyukluyorsaniz, bu belirtiler kahvalti oncesi de oluyorsa, kan sekerinizde dusukluk olabilir. Bunun baslica nedeni de dengesiz beslenme, fazla karbonhidratli, nisastali gidalar ve seker yeme, stres ve asiri kafein alimi (kahve, cay, kola) veya ailenizde seker hastaligi olmasidir.
 Kilolu kisilerde hipoglisemi ataklari daha fazla gorulurse de, normal kilolu ancak egzersiz yapmayan ve depresyon yasayan kisilerde de  kan sekeri dusuklugu olabilir. Bu kisilerin bir kismi psikolog ve psikiyatrlarda depresyon tedavisi gorurler. Kan sekerinde dusme, genellikle sabah saat 11.00 ve ogleden sonra saat 16.00 civarinda daha sik olur. Bu hastalar bu saatlerde biraz daha yorgun olurlar, hafif bas agrisi, depresyon ve derin bir aclik hissederler. Bu nedenle de, bu saatlerde cikolata, kek, pasta, kurabiye yer veya kola icerler. Bu gidalari alan kisinin sikayetlerinde hafif bir duzelme olur. Sabah saat 11.00’de olusan kan seker dusuklugunun nedeni sabah kahvaltida yenen sekerli ve nisastali gidalardir. Ogle yemeginde yenen tatli ve nisastali gidalar da ogleden sonra, saat 16.00’da kan sekeri dusmesine neden olur. Buna karsilik sabah ve ogleyin proteinli gida alanlarin kan sekerinde pek dusme olmaz.  Kan sekeri dusunce yenen sekerli gidalar 30-60 dakika sureyle bir rahatlik saglar, ama daha sonra kan sekeri tekrar duser. Sonunda bu kisiler gun icinde kan sekerinde yukselme ve dusmeler yasar ve bol miktarda seker, cikolata ve buna benzer sekerli gidalar tuketirler. Bu kisiler sabah kalktiklarinda huzursuzdurlar, kavga etmeye ve tartismaya egilimlidirler.  Bir seyler yedikten sonra rahatlarlar
Bazi  kilolu  kisiler ise  diyete basladiktan sonra, bas donmesi ve aclik ataklari ortaya ciktigi icin diyeti birakirlar.  Bunun  nedeni kan sekerinin dusmesidir. Kan sekerinin dusmesini onlemek icin, tam tahil urunleri (tam bugday ekmegi, cavdar gibi), sebze ve meyve yemelidir.  Bu kisiler diyet yaparken uc ana ogun uc ara ogun yemek yemelidirler.
Hipoglisemi-seker dusmesi ataklarinin olmasi stres hormonlarini yani adrenalini artirir ve anksiyete, panik atak ve depresyon  gibi psikoloji sikintilar ortaya cikar.
 Kisaca ozetlersek, kan sekeri dusmelerine tip dilinde  hipoglisemi denir ve bu kisilerde su belirtiler ortaya cikar:
• Halsizlik, bitkinlik
• Psikolojik durumda degisiklik
• Sinirlilik
• Bas agrisi
• Ellerde titreme
• Bulanti
• Gormede bulaniklik veya cift gorme
• Soguk terleme
• Carpinti, kalp atimlarini hissetme
• El ve ayakta cozulme, ic  titremesi ve kas agrilari
• Bas donmesi
• Soluk  ve terli bir gorunum
• Ani baslayan bir yorgunluk hissi
• Siddetli yorgunluk
• Ic ezilmesi ve yeme istegi
• Isteksizlik
• Anksiyete, depresyon ve kontrolu kaybetme
• Allerjiler (astim, saman nezlesi ve ciltte alerjik bulgu egilimi)
• Bazi seylerden korkma (fobi)
• Uykusuzluk
• Sekerli gidalara saldirma
• Unutkanlik
• Sebepsiz yere aglama
• Siddetli kan sekeri dusmelerinde bayilma ve koma

NE YAPMALI

Kilo veremeyenler veya kilosu olanlar mutlaka bir Endokrin Uzmanina basvurmalidir.

KAYNAK: Prof Dr Metin Ozata, 99 sayfada Kilo yonetimi, Is Bankasi yayýni

2. http://www.kiloyonetimi.com

3. http://www.zayiflamadr.com